2023 - 2024
Enschede Centrumkwadraat
2023 - 2024
Enschede Centrumkwadraat
Bureau B+B stedebouw en landschapsarchitectuur en Keizer Koopmans presenteren integrale gebiedsvisie voor Stationskwartier Enschede.
Locatie
Enschede
Opdrachtgever
Gemeente Enschede
Samenwerking
Keizer Koopmans
Oppervlak
7 ha
Rond het station van Enschede staat een hoop te gebeuren. Een doorgaande spoorverbinding tussen Zwolle en Münster moet ervoor gaan zorgen dat steden in deze regio beter met elkaar worden verbonden en zo elkaar kunnen versterken. Dit momentum wordt door de Gemeente Enschede, Provincie Overijssel, Ministerie van I&W, ProRail en NS aangegrepen om het stationskwartier een kwaliteitsimpuls te geven. Er komt een nieuw busstation, toekomstbestendige fietsenstalling, parkeergarage en een nieuwe stationsentree aan de noordzijde. Het stationsgebied wordt in de nabije toekomst klimaatadaptief heringericht en beter met de stad verweven. Op loopafstand van het stationsgebied worden verschillende gebiedsontwikkelingen met elkaar verknoopt, wat leidt tot de ontwikkeling van een strategisch stedelijk knooppunt voor de stad en haar omgeving.
Station Enschede (1950) van architect H.G.J. Schelling is niet alleen een gemeentelijk monument maar ook één van de topstukken van De Collectie, een verzameling van vijftig stationsgebouwen die vanwege hun cultuurhistorische waarde door de NS, Prorail en het Bureau Spoorbouwmeester met bijzondere aandacht behandeld worden. In de visie fungeert het station als brandpunt in de omgeving en wordt het station met respect voor de cultuurhistorische waarden hersteld.
Het visiedocument toont een integraal toekomstbeeld voor stationskwartier Enschede en bestaat uit twaalf samenhangende bouwstenen. De verschillende bouwstenen zijn los van elkaar te beoordelen maar kennen veel onderlinge raakvlakken als het aankomt op uitwerking of fasering. Deze gebiedsvisie vormt enerzijds ambitie en een mogelijk beeld van de uitwerking, en anderzijds als robuust kader waarbinnen verder gewerkt kan worden aan dit multimodale knooppunt.
Het geheel is in evenwicht gebracht in een intensief iteratief proces met alle betrokken stakeholders. Vanuit elke partij waren vaak meerdere experts aanwezig zodat diverse thema’s als vastgoedontwikkeling van stations, stedenbouw, spoorwegbeheer, mobiliteit, landschap of waterbeheer in samenhang beoordeeld konden worden. In meerdere werksessies zijn verschillende uitersten en combinaties gepresenteerd, getest en becommentarieerd. Vanuit deze brede verkenning zijn we gekomen tot een integrale ruimtelijke visie die een perspectief toont.
Als onderlegger van de verschillende bouwstenen en visualisaties is een referentieontwerp op hoofdlijnen gemaakt. In dit referentieontwerp zijn o.a. maatvoering, afstanden en peilmaten getoetst om een realistisch beeld te krijgen van het ruimtebeslag van verschillende onderdelen, zoals bijvoorbeeld de benodigde fietsenstalling. Het referentieontwerp geeft een goed beeld van de doelstellingen en uitgangspunten, maar moet vooral gezien worden als testvariant. Binnen de kaders van de bouwstenen is nog veel ruimte voor uitwerking.
Enschede heeft een compact historisch centrum en een divers stedelijk weefsel daaromheen. In de visie wordt het stationsgebied opgevat als onderdeel van het stadserf: stad begint bij het station, niet pas op de knip tussen de oude binnenstad en het stationsplein. Het nieuwe stationsplein gaat zo deel uitmaken van de logische beweegroutes van de stad en stimuleert de verbinding met het oude centrum. De stationsomgeving wordt klimaatrobuust ingericht en nodigt uit tot verblijf, met oog voor zaken als windhinder, hittestress, wateroverlast en duurzaam materiaalgebruik. In de stationsomgeving is extra aandacht voor waterberging door het infiltreerbaar oppervlak te vergroten, water te bufferen in de openbare ruimte en door de pleinen zo veel mogelijk te voorzien van volle grond. De groene inrichting van de stationsomgeving wordt onderdeel van de hoofdgroenstructuur van Enschede. Het oude station wordt weer de ‘eyecatcher’ van het plein. Door secuur de zichtlijnen van en naar het station open te houden ontstaat er een heldere, overzichtelijke en verwelkomende openbare ruimte. Nieuwe volumes zoals de luifels van het nieuwe busstation worden familie van het zo kenmerkende station Enschede.
