2011 - 2019

Objets Trouvés

2011 - 2019

Objets Trouvés

Het Lekkanaal fungeert als de belangrijkste binnenvaartroute van Nederland. De Prinses Beatrixsluis in het midden van het Lekkanaal maakt het mogelijk dat deze scheepvaartroute het land van noord naar zuid doorkruist. Om de steeds groter wordende moderne schepen van deze route gebruik te kunnen laten maken, wordt de Prinses Beatrixsluis uitgebreid met een derde sluiskolk. Als consequentie daarvan zal het Lekkanaal moeten worden verbreed. Bureau B+B heeft de randvoorwaarden voor de landschappelijke inpassing bepaald.

Locatie

Nieuwegein

Opdrachtgever

Ministerie van Insfrastructuur en Milieu, Rijkswaterstaat Utrecht

Jaar
2011 - 2019
Samenwerking

H+N+S landschapsarchitecten

Oppervlak

70 ha

De verbreding van het kanaal gaat gepaard met het verleggen van de oostelijke dijk. Binnen deze dijk lagen bunkers van de negentiende-eeuwse militaire verdedigingslinie en een rijksmonument, de Nieuwe Hollandse Waterlinie, verscholen in de landvorm. Deze militaire verdedigingslinie bestond uit een reeks bunkers, schuilplaatsen en forten die zich van noord naar zuid over het hele land uitstrekten. Tussen deze bunkers vormde een netwerk van akkers, dijken en waterwerken een brede strook land die geheel onder water kon worden gezet, waardoor eventuele vijanden uit het oosten het westen van het land niet konden binnendringen. Tot op de dag van vandaag is de verdedigingslinie vrijwel geheel intact gebleven. Het verwijderen van deze bunkers zou de continuïteit van de verdedigingslinie hebben aangetast en daarmee een precedent hebben geschapen. Het eenvoudigweg verplaatsen van deze objecten zou worden beschouwd als het vervalsen van de geschiedenis. Daarom moeten de objecten op een zodanige manier worden opgesteld dat duidelijk blijkt dat ze zijn verplaatst. Ze werden zorgvuldig verplaatst, verdraaid en gedraaid. Door deze maatregelen wordt de verbreding van het kanaal een leesbaar onderdeel van de geschiedenis van het landschap. De kazematten blijven als ‘Objets Trouvés’ langs het kanaal staan en vormen een museaal landschap van de recente geschiedenis.

De bunkers van de Nieuwe Hollandse Waterlinie waren onderwerp van een complex politiek debat. Het Nationaal Project van de Nieuwe Hollandse Waterlinie streeft ernaar de Nieuwe Hollandse Waterlinie op de Werelderfgoedlijst van UNESCO te krijgen. Een ingreep van deze omvang aan de Stelling zou de erkenning dan ook in gevaar brengen. Bureau B+B heeft samen met het Nationaal Project intensief gewerkt aan een oplossing binnen dit thema van cultureel erfgoed. Uiteindelijk stemden alle betrokken partijen in met de strategie van ‘Objets Trouvés’, die leidde tot de uitvoering van het project.

De Prinses Beatrixsluis is gebouwd in 1937 en is inmiddels benoemd tot rijksmonument. Het is een landmark, die niet overschaduwd mag worden door de nieuwe sluiskolk. Bureau B+B ontwierp de nieuwe schutkolk als een ‘snede in het land’, één die werkelijk opgaat in het landschap. Het zwarte beton voegt zich op subtiele wijze in de omgeving en contrasteert met de helderwitte torens van de oorspronkelijke sluizen.

De ‘Objets Trouvés’ strategie bewijst dat een gedurfde maar context sensitieve aanpak de enige manier is om complexe discussies rond landschap, identiteit, economische prestaties en cultureel erfgoed samen te brengen en op te lossen. Wij denken dat Objets Trouvés een goed voorbeeld is van het actief toevoegen van een hoofdstuk aan het boek dat ons cultuurlandschap heet.