Van Plan Zuid (H.P. Berlage) tot Borneo Sporenburg (West8): Amsterdam heeft een rijke traditie in de formele stedenbouw. Merendeel van deze plannen waren het gevolg van een controlerende gemeente die de verwerving, herstructurering en uitgifte van gronden organiseerde én financierde. Anno 2018 begint deze vorm van top-down stedenbouw te riskant te worden voor een stad met tientallen herontwikkelingsprojecten binnen de gemeentelijke grenzen. Het gevolg is dat de Klaprozenbuurt zal transformeren door middel van ‘zelfrealisatie’ waarbij de huidige eigenaren verantwoordelijk zijn voor de herontwikkeling. In dit model doet de gemeente weinig meer dan het creëren van een nieuw bestemmingsplan welke economisch aantrekkelijk genoeg moet zijn om ieder perceel tot herontwikkeling te verleiden. De Klaprozenbuurt wordt omringd door vier woonwijken met sterk georganiseerde en mondige bewoners. Nadat duidelijk werd dat de traditionele top-down aanpak lokale belangen negeerde en tot grote weerstand begon te leiden, besloot de gemeente om een uniek participatief ontwerptraject op te starten. B+B, BETA en Space&Matter hebben een participatief ontwerpproces ontwikkeld waarin het uiteindelijke stedenbouwkundig plan tot stand kon komen door de integratie van de belangen van alle stakeholders in het gebied. Doormiddel van een interactieve ‘feedback-loop’ van workshops en presentaties zijn de randvoorwaarden verkend en is het plan uitgewerkt. Doordat het eigendom bij een vijftigtal verschillende eigenaren ligt kon er maar beperkt gestuurd worden op de blokarchitectuur en is er ingezet op de openbare ruimte als drager van het plan. Voortbouwend op aanwezige maar minder zichtbare kwaliteiten in het gebied, is een reeks kleinschalige openbare ruimtes bedacht. Door het plangebied verschieten deze van kleur, van stedelijk direct aan de drukke Klaprozenweg tot intiem en groen langs het nieuwe dijkpark dat nieuwe en oude wijken met elkaar verknoopt. Dit park is tevens het begin van een recreatieve route, naar een groene scheg richting Waterland.

Om tot een concept voor de gebouwde vorm te komen is de eenvoudige verbinding gemaakt tussen de wens van de bewoners voor differentiatie, en de voorkeur van de eigenaren voor kleinere, afzonderlijk te ontwikkelen kavels. Het gefragmenteerd eigendom is aldus omgezet naar een belangrijk ingrediënt voor de stedenbouw: zelfs met de uniforme verdeling van dichtheid is een gedifferentieerd straatbeeld mogelijk. De haast algoritmische verdeling van dichtheid zorgt voor een duidelijke begrenzing van publiek en privaat. Toch zijn beiden verbonden door de collectieve tussenlaag. De toevoeging van incisies maken een visuele verbinding tussen publiek en collectief; programmatisch bieden deze collectieve binnentuinen een verbonden maar beschermd milieu. Het is de verwachting dat de Klaprozenbuurt ca. 2.200 woningen zal opleveren tegen het jaar 2035.