Mariahilfer Strasse, Wenen

De Mariahilfer Strasse is een chique, negentiende-eeuwse winkelboulevard in Wenen. De laatste decennia ontstond er steeds meer verkeersoverlast. Daarom besloot de Gemeente Wenen om de straat voetgangervriendelijk te maken. Bureau B+B maakte hiervoor het ontwerp, samen met het Weense architectenbureau orso.pitro.

Shared Space
De 1,6 km lange Mariahilfer Strasse is in drie zones verdeeld. Het middelste deel, de nieuwe voetgangerszone, vormt het nieuwe hart van de straat. De twee buitenste zones zijn naar het shared space principe ingericht. In een shared space wordt de straat meer opgevat als een verblijfsruimte dan als een verkeersruimte. Auto’s, fietsers en voetgangers gebruiken dezelfde rijbaan. Als gevolg daarvan moeten alle verkeersdeelnemers rekening met elkaar houden en daarom voorzichtiger rijden. De meest drastische ingreep was echter het omleiden van het doorgaand verkeer. Halverwege de Mariahilfer Strasse is een knip gemaakt.

Referendum
Het idee om de Mariahilfer Strasse verkeersluw te maken wekte in eerste instantie veel weerstand op. De inwoners van Wenen houden van autorijden en winkeliers waren bang voor omzetdaling als klanten niet meer voor de deur zouden kunnen parkeren. Het ontwerp voor de Mariahilfer Strasse werd uiteindelijk zelfs inzet van een referendum. Voorafgaand aan het referendum organiseerden de betrokken stadsdelen samen met Stadtland informatiemiddagen. De straat werd tijdelijk afgezet en er werden prototypes van het nieuwe straatmeubilair geplaatst, zodat bewoners zelf konden ervaren hoe het zou kunnen worden. Uiteindelijk stemde tijdens het referendum 53% voor het ontwerp.

City lounges
De Mariahilfer Strasse is van gevel tot gevel á niveau geplaveid. De geleidingslijnen voor de verschillende gebruikers zijn subtiel in de bestrating aangegeven. De nieuwe straatmeubels met beplantingsbakken en waterelementen zijn in de brede binnenbochten geplaatst. Ze zijn gegroepeerd in ‘Citylounges’, plekken voor ontmoeting en interactie. De bestrating en het straatmeubilair zijn gemaakt van graniet uit een lokale groeve. Hierdoor sluit de materialisatie van openbare ruimte naadloos aan op de gevels. De bestaande bomen in de Mariahilfer Strasse zijn hoog opgekroond. In de beplantingsbakken zijn lagere, kleurrijke bomen geplaatst, zodat de Citylounges een meer besloten, intiem karakter krijgen. De openbare verblijfsplekken creëren momenten van rust in de drukke winkelstraat, waar je mag ‘zijn zonder pinpas’.

Voetgangersvriendelijk
De herinrichting van de Mariahilfer Strasse heeft verschillende positieve effecten op de stad. Doordat het autoverkeer drastisch is afgenomen is er minder geluidsoverlast en luchtverontreiniging in de directe omgeving van de winkelboulevard. De straat is nu aangenaam om doorheen te lopen of fietsen. Dit leidt tot extra lichaamsbeweging, wat uiteindelijk de volksgezondheid ten goede komt. Ondernemers zijn ook blij met de herinrichting: mensen blijven langer in de straat en geven gemiddeld meer geld uit. Tegelijkertijd biedt de straat de mogelijkheid om ‘te zijn zonder pinpas’. De City Lounges zijn een openbaar en aantrekkelijk alternatief voor terrasjes bij cafés.

Foto’s: Ricky Rijkenberg en Martin Ecker